Cięcie prześwietlające ma na celu rozluźnienie korony rośliny i umożliwienie światłu słonecznemu dotarcie do jej wnętrza. Podczas tej pracy usuwamy pędy krzyżujące się ze sobą, wzajemnie się zasłaniające, rosnące pod niewłaściwym kątem, słabe, a także te, które nadmiernie zagęszczają koronę. Przy okazji cięcia prześwietlającego wycinamy również wszystkie uszkodzone pędy – złamane, zmarznięte i z objawami chorób lub żerowania szkodników. Jeżeli mamy wątpliwości, czy gałązka jest żywa, możemy lekko drasnąć jej skórkę – zdrowa tkanka pod spodem ma kolor zielony, martwa – brązowy. Pamiętajmy, że jednorazowo możemy usunąć maksymalnie 15% korony drzewa. Nie należy ciąć starych i grubych gałęzi, gdyż powstaną duże rany i będą słabo się zabliźniały.

Jakie drzewa i krzewy przycinamy?

Podstawowym czynnikiem decydującym o tym, kiedy wykonać cięcie prześwietlające jest pora kwitnienia. Od lutego do momentu wegetacji przycinamy krzewy i drzewa kwitnące latem oraz jesienią. Co roku możemy przycinać krzewy na pędach jednorocznych, np. wrzosy – z przyciętych gałązek rozwiną się nowe i zakwitną jeszcze w tym samym roku. Natomiast krzewy kwitnące na pędach wieloletnich przycinamy rzadziej, by nie ograniczyć zbytnio kwitnienia roślin – wystarczy raz na kilka lat. Nie należy ciąć drzew i krzewów, które mają wykształcone pąki i zbliża się okres ich kwitnienia.

Już w drugiej połowie lutego możemy przyciąć drzewa i krzewy owocowe, które weszły w pełnię owocowania. Natomiast w marcu cięcie prześwietlające wykonuje się w przypadku  jabłoni, grusz, śliw, porzeczek czarnych, czerwonych, białych, agrestu, borówek amerykańskich oraz winorośli, na przełomie kwietnia i maja przycina się morele i brzoskwinie (można wtedy łatwo odróżnić, które pędy przemarzły), po zbiorze owoców – wiśnie i czereśnie.

Jak należy przeprowadzać cięcie prześwietlające?

Cięcie prześwietlające przeprowadzamy, gdy temperatura powietrza jest dodatnia i przez najbliższe dni nie będzie przymrozków – ujemna temperatura wpływa niekorzystnie na świeże rany po cięciu. Pędy rosnące skośnie przycinamy prostopadle do osi lub ewentualnie w skos od pąka – chodzi o to, aby powstała rana była jak najmniejsza. Jednak pędy rosnące pionowo lepiej przyciąć pod skosem – chociaż zwiększy się powierzchnia rany, to woda opadowa po skosie będzie spływała szybciej, co ułatwi zaschnięcie rany i zmniejszy ryzyko wystąpienie infekcji. Cienkie gałęzie przycinamy nad pąkiem – zewnętrznym jeśli gałąź rośnie pionowo (pąk ma być skierowany od pnia na zewnątrz po to, by roślina rosła na zewnątrz) lub nad pąkiem górnym, jeśli mamy do czynienia z gałązką rosnącą poziomo. Grubsze gałęzie tniemy tuż przy zgrubieniu u nasady (na tzw. obrączkę) lub pozostawiając kilkucentymetrowy kawałek (na tzw. czop lub pieniek). Cięcie na pieniek zaleca się przeprowadzać u wiśni, czereśni, śliw czy jabłoni. Pamiętajmy także, że lepiej jest usunąć kilka drobnych pędów niż jeden gruby, gdyż duża rana, to większe ryzyko infekcji.

Niezbędne narzędzia do cięcia drzew i krzewów

Podstawowym narzędziem, którym wykonuje się cięcie prześwietlające jest sekator – zwykły lub o przedłużonych ramionach. Podczas cięcia przydadzą nam się także piły oraz różnego rodzaju noże. Wszystkie narzędzia powinny być dobrze naostrzone, wyczyszczone i odkażone. Rany po cięciu należy wyrównać i oczyścić ostrym nożem, a następnie zabezpieczyć środkiem do smarowania ran – ułatwi on gojenie oraz zawiera składniki bakterio- i grzybobójcze.

Których drzew i krzew nie należy ciąć?

Nie przeprowadzamy cięcia prześwitującego drzew iglastych, które tworzą równy pień, np. świerk czy jodła. Większość drzew ma ładny pokrój, a interwencja może je tylko oszpecić i spowodować, że zaczną rosnąć na boki. Cięcie prześwietlające nie jest wskazane także w przypadku różaneczników, azalii, klamii, magnolii, kaliny, oczarów omszowych, wawrzynków wilczełyko, perukowców podolskich oraz sumaka octowca i złotokapu. W ostateczności możemy przyciąć uszkodzone pędy – należy zrobić to wczesną wiosną. Przycięcia nie wymaga mahonia pospolita, chociaż często wykorzystuje się ją do wiązanek, ale cięcie jej nie przeszkadza. Unikamy również cięcia drzew ozdobnych, których korona została uformowana już w szkółce.

Zdjęcia: Fotolia.com